Laravel یکی از محبوب‌ترین فریم‌ورک‌های PHP است که با سینتکسی ساده و جامعه کاربری بزرگ، کار توسعه نرم‌افزارهای وب را بسیار آسان کرده است. اما حتی با وجود سادگی، بسیاری از توسعه‌دهندگان – به‌ویژه افراد مبتدی – در هنگام کدنویسی با این فریم‌ورک، دچار اشتباهاتی می‌شوند که ممکن است در بلندمدت باعث بروز مشکلات بزرگی در پروژه شوند.

در این مقاله، ۵ اشتباه رایج را بررسی می‌کنیم و راه‌حل‌هایی برای اجتناب از آن‌ها ارائه می‌دهیم.

✅ ۱. استفاده نکردن از Eloquent Relationships

یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های Laravel، سیستم ORM قدرتمند آن یعنی Eloquent است. بسیاری از افراد به‌جای تعریف روابط بین مدل‌ها، کوئری‌های دستی یا جداول میانی غیرکارآمد استفاده می‌کنند.

✖ مثال اشتباه:

$comments = DB::table('comments')->where('post_id', $post->id)->get();

✔ راه‌حل درست:

$comments = $post->comments;

با استفاده از متدهایی مثل hasMany، belongsTo، hasOne و... می‌توانید کدی تمیزتر، سریع‌تر و قابل نگهداری‌تری داشته باشید.

✅ ۲. نوشتن منطق بیزینسی در Controller

قرار دادن منطق اصلی در کنترلرها باعث به‌هم‌ریختگی کد و عدم قابلیت تست‌پذیری می‌شود.

✖ مثال اشتباه:

public function store(Request $request)

{

    $user = new User();

    $user->name = $request->name;

    // ...

    $user->save();

}

✔ راه‌حل درست:

استفاده از Service Classes برای منطق تجاری:

public function store(UserService $service)

{

    $service->createUser(request()->all());

}

این کار باعث جداسازی وظایف، تست‌پذیری بهتر و توسعه‌پذیری پروژه می‌شود.

✅ ۳. اعتبارسنجی دستی داده‌ها

برخی توسعه‌دهندگان هنوز هم داده‌های ورودی را به‌صورت دستی اعتبارسنجی می‌کنند و از مزیت‌های Validation لاراول استفاده نمی‌کنند.

✖ مثال اشتباه:

if (!$request->has('email')) {

    // ...

}

✔ راه‌حل درست:

$request->validate([

    'email' => 'required|email|unique:users,email',

    'password' => 'required|min:8'

]);

استفاده از Request Validation باعث تمیزتر شدن کد و امنیت بیشتر برنامه می‌شود.

✅ ۴. نادیده گرفتن Migration‌ها

برخی افراد تغییرات دیتابیس را مستقیماً در phpMyAdmin یا به صورت دستی اعمال می‌کنند که باعث از دست رفتن نسخه‌پذیری دیتابیس می‌شود.

✔ راه‌حل درست:

همیشه برای ایجاد، تغییر یا حذف جداول از Migration استفاده کنید:

php artisan make:migration add_is_active_to_users_table

مایگریشن‌ها ابزار قدرتمندی برای تیمی کار کردن و حفظ یکپارچگی پایگاه داده هستند.

✅ ۵. استفاده نادرست از Config و Env

قراردادن مقادیر حساس مانند API Key یا Token در داخل کنترلر یا فایل‌های کد، اشتباهی رایج و خطرناک است.

✖ مثال اشتباه:

$apiKey = 'abc123';

✔ راه‌حل درست:

$apiKey = config('services.some_service.api_key');

و در فایل .env:

SOME_SERVICE_API_KEY=abc123

این روش هم امنیت را افزایش می‌دهد و هم کد را قابل‌پیکربندی و قابل‌انتقال می‌کند.

🟢 جمع‌بندی

کدنویسی تمیز و اصولی با Laravel نیاز به رعایت نکات کوچک اما مهمی دارد که در آینده پروژه شما تأثیر بزرگی خواهند داشت. با اجتناب از این ۵ اشتباه رایج، می‌توانید پروژه‌ای پایدار، امن و قابل گسترش تولید کنید.